In september 2017 begon ik aan mijn opleiding tot goudsmid bij SYNTRA Antwerpen, nu zit ik al in mijn vierde en laatste jaar en mag ik mijn eindwerk voorstellen aan de jury. De afgelopen jaren leerden we alle basistechnieken en maakten we allemaal ongeveer dezelfde stukken. Het laatste semester mochten we aan ons eigen ontwerp werken, waarin we verschillende basistechnieken samenbrachten.

Deel van dat eindwerk is om erover te schrijven: over hoe alles tot stand kwam, prijsberekening en die dingen. Normaal gezien doet iedereen dat op papier, maar omdat ik er een filmpje in wou steken en omdat we tenslotte al 2021 zijn, vroeg ik of ik een digitale versie mocht maken. Dit is dus geen klassieke blogpost, wel mijn eindwerk.

INSPIRATIE

Mijn inspiratie vond ik na het zien van volgend filmpje.

Ik heb zelf een tatoeage op mijn rug met ‘love’ in het lettertype van een typmachine. Dat staat niet voor een specifieke liefde, wel voor liefde in het algemeen: zelfliefde, naastenliefde, liefde voor natuur … Liefde is voor mij de basis van alles en net daarom resoneerde dit filmpje zo bij mij, denk ik.

Dus bezocht ik de website die bij het filmpje hoort en daar zag ik dat je alle tatoeages kan bekijken. Ik maakte een selectie van de beelden die ik het inspirerendst vond en liet het even rusten.

Intussen besprak ik met de docent welke stukken ik zou maken. We kwamen uit op het plooien van een ketting, een armband met een fijne zaagtekening en een ring met daarop een geplooide tekening gesoldeerd.

Dus keek ik terug naar de tekeningen en besliste ik welke tekening wat zou worden.

WERKWIJZE

Ik wist dat ik alles in sterlingzilver wilde maken en dus kocht ik zilver, om het samen met koper te smelten om sterlingzilver te verkrijgen.

De docent raadde aan om niet te dun te gaan met de draad, want dan zou het werk te fragiel worden. Dus trok ik draad van 1,4 mm.

Het concept van de tatoeages is dat ze uit één lijn bestaan. Er is geen begin en einde, iedereen is verbonden door diezelfde lijn. Voor het plooien van de zilverdraad werkte ik wel in stukken. Die verschillende delen kon ik nadien aan elkaar solderen.

Gaandeweg zag ik dat de tekening eigenlijk te ingewikkeld werd voor een ketting. De lijnen die ervoor zorgen dat de tekening uit één lijn bestaat, voelden als ballast. Dus puurde ik de tekening uit. Over elke lijn werd zorgvuldig nagedacht. Soms deed ik beroep op een hulplijn, zoals voor de lijn in de mond. Ik deed rondvraag bij mijn medestudenten en nadien ook op Instagram en Facebook. Sowieso was ik mijn voortgang daar al aan het documenteren, het was fijn om ook naar meningen te vragen.

Zowel op Instagram als op Facebook was er een duidelijke voorkeur dus luisterde ik en soldeerde ik het lijntje in de mond.

Om de verschillende onderdelen aan elkaar te bevestigen, vijlde ik met de fijne ronde vijl aan de uiteindes, zodat de ene draad over de andere zou passen en ik ze zo gemakkelijk aan elkaar kon solderen.

Het solderen bleek alsnog een uitdaging: het was moeilijk om de verschillende onderdelen op de juiste plek te houden. Daarvooor gebruikte ik uiteindelijk Thermofix en zo lukte het wel.

Uiteraard moesten de gesoldeerde delen nog geschuurd worden en dat deed ik met bovenstaande constructie en fijne reepjes schuurpapier om overal te geraken.

Eens de tekening geplooid en gesoldeerd was, probeerde ik de ketting eraan te bevestigen. Ik kocht een ketting aan, omdat ik een fijne ketting wilde, zo zou alle aandacht naar de tekening gaan. Om de ketting te bevestigen, probeerde ik eerst rechtstreeks de ketting aan de draad te solderen, maar dat lukte niet. Doordat het zo’n fijne ketting is, verbrandde de ketting telkens. Uiteindelijk plooide ik twee oogjes in een fijnere draad en soldeerde die dwars op de draad. Zo is de overgang subtiel tussen de draad en de ketting.

Ik koos voor een satiné afwerking en legde de ketting in de elektromagneet. Mond en neus bleven iets matter en dus schuurde ik die nog wat extra op met een hulpstuk van de docent.

ARMBAND

Ook voor de armband smolt ik zelf mijn zilver, samen met 7,5 % koper om sterlingzilver te krijgen.

Dat plaatje haalde ik dan door de wals tot ik het de juiste afmetingen had voor mijn armband.

Voor de armband wilde ik de tekening uitzagen. Het beeld heeft echter veel vlakken en ik wilde dat het een lijntekening bleef, niet dat er vlakken uit weg zouden vallen. Dus ook deze tekening puurde ik uit. Met carbonpapier probeerde ik uit wat het beste zou werken en op die manier zette ik de tekening ook over op de armband.

Ik gebruikte hier een zaag met wat meer ruimte voor, omdat ik met mijn gewone zaag de tekening niet helemaal zou kunnen uitzagen.

Ik werkte de randen af (inkorten op gelijke afstand en hoeken afronden) en gloeide de armband uit voor ik aan het in vorm kloppen begon.

Om de armband symmetrisch te houden, klopte ik telkens evenveel op de ene kant als op de andere. Het was moeilijk om de armband in de juiste boog te krijgen. Zeker in het midden, waar veel lijnen van de tekening zitten, had het zilver de neiging om een beetje in een puntje te gaan. Dit werkte ik verschillende keren bij, maar is nog steeds een beetje zichtbaar.

Om ervoor te zorgen dat de armband zijn vorm behoudt, ging die bij de docent in de oven op 316 °C.

De binnenkant bewerkte ik met de lustige weduwe. Door de zaagsnedes is het praktisch onmogelijk om de binnenkant volledig effen te krijgen. Op één uiteinde bleek een foutje te zitten dus dat werkte ik bij door te schuren. Ik deed uiteraard ook de andere rand, om de armband in evenwicht te houden. Doordat de uiteindes nu dunner zijn dan het midden van de armband, oogt de armband ook iets eleganter, vind ik. De buitenkant bewerkte ik met Scotch-Brite, al zie je aan de randen nog wel waar ik extra schuurde. Dat hoop ik nog weg te kunnen werken. De rand polijste ik, om een mooi contrast te creëren en de armband ook weer een beetje eleganter te maken.

RING

Bij de ring was het plan om de techniek van de ketting (plooien) en de stijl van de armband (brede band) te combineren, maar ik kwam in tijdsgebrek dus werd het een plan B: de tekening uit de ring zagen, zoals bij de armband. Even kwam ook graveren ter sprake, omdat dat een andere techniek is, maar dat zou ik dan laten doen en ik wilde het liever zelf doen. Dus ging ik op dezelfde manier aan de slag als bij de armband, alleen smolt ik deze keer niet zelf mijn zilver, maar kocht ik plaat van 0,9 cm om tijd te winnen.

Ook bij deze tekening waren er lijnen die ballast waren en dus maakte ik de tekening iets simpeler. Verder zaten er in deze tekening ook vlakken, wat ik uiteraard weer wilde vermijden om een lijntekening te behouden.

Op de foto zie je dat ik al ponste om de boorgaatjes te maken, om de zaag in de laten vertrekken. Deze keer lukte het met mijn gewone zaag. Ik was niet helemaal tevreden van de tekening op de ring, maar dat maakte ik goed bij het zagen.

Ik ben echt heel tevreden met het resultaat van de zaagsnede, ik vind de tekening eigenlijk mooier dan het origineel. Ik gebruikte de halfronde tang om er een ring van te maken. Daarbij begon ik aan de uiteindes (zoals bij de armband), maar dat was niet het beste plan. Ik deed het voorzichtig, maar ik kreeg geen mooie ronde vorm: de uitgezaagde stukken stonden anders dan de omranding. Gelukkig konden we de ring wel gewoon in de juiste vorm kloppen met een houten hamer.

Voor de afwerking koos ik hetzelfde als bij de armband: de lustige weduwe voor de binnenkant, Scotch-Brite voor de buitenkant en de randen polijsten. Ik vijlde de randen van de ring ook wat schuin langs binnen, voor het draagcomfort.

PRIJSBEREKENING

Gerhilde-maakt-juwelen-eindwerk-goudsmid-1

[edit: ik maakte een foutje bij de oorspronkelijke prijsberekening en paste dat intussen aan]

KETTING

zilver voor draad (9,5 gram)€ 6,65 (excl. btw)
zilver voor ketting (55 cm)€ 9,66 (excl. btw)
marge materiaal * 2,4€ 39,14
werkuren 23 uur * € 8,5 195,5
productieprijs€ 234,64
21 % btw€ 49,27
verkoopprijs€ 283,91

ARMBAND

zilver (46,3 gram)€ 32,41 (excl. btw)
marge materiaal * 2,4€ 77,78
werkuren 16 uur * € 8,5 136
productieprijs€ 213,78
21 % btw€ 44,89
verkoopprijs€ 258,67

RING

zilver (plaat van 0,9 mm)€ 11,41
marge * 2,4€ 27,38
werkuren 7 uur * € 8,5 59,5
productieprijs€ 86,88
21 % btw€ 18,24
verkoopprijs€ 105,12
Gerhilde maakt juwelen eindwerk goudsmid aan

ZELFEVALUATIE

KETTING

Ik ben tevreden met het resultaat, al vind ik de neus wat te groot uitgevallen. Het plooien ging goed, ook van de scherpere hoeken (nek-schouder, arm-hand), maar over mijn soldeerwerk ben ik minder tevreden. Vooral aan het gezicht gebruikte ik te veel soldeer, waardoor dat stuk ook matter blijft. Ook is het effect van alles is in één lijn gebogen er niet door mijn mindere soldeerwerk. Ik ben blij met de manier waarop ik de ketting aan de draad bevestigde. Door dat dwars te doen, valt de overgang niet op. Al staat één van de twee een beetje scheef, dat had rechter gekunnen.

ARMBAND

Toen ik de tekening als tatoeage aan mensen liet zien, zagen ze vaak niet dat het om twee personen ging. Op de armband is dat wel duidelijk geworden, vind ik. Jammer van het zonkje boven de neus en dat de binnenkant niet perfect geschuurd kan worden rond de tekening. Al vermoed ik dat dat sowieso praktisch onmogelijk is. Ik vind het goed dat de randen iets dunner zijn, voor mij maakt dat de armband net iets eleganter, maar dat je de geschuurde rand zo goed ziet, vind ik een nadeel.
De opening van de armband is vrij groot, maar ik heb ook dikke polsen en ik wilde dat het aandoen nog comfortabel zou zijn. Al vrees ik nu dat de armband uit zou kunnen vliegen bij veel gesticuleren.

RING

Ik ben heel tevreden over de tekening die ik zaagde, die vind ik echt goed gelukt en mooier dan het origineel. Alleen zou ik een volgende keer voor een iets minder brede band kiezen. De tekening kan kleiner, komt daardoor iets beter zichtbaar op de ring en het maakt de ring ook eleganter. Maar zoals de ring nu is, past die wel echt goed bij de armband, vind ik.
Ook hier was het moeilijk om het binnenwerk perfect geschuurd te krijgen, al is het wel beter dan bij de armband, maar dat is ook doordat het geheel steviger is natuurlijk. De soldeerlijn is nog lichtjes zichtbaar en dat is jammer.
De ring past, wat zeker met een bredere band niet vanzelfsprekend is.

Over het algemeen ben ik dus zeker tevreden met de stukken die ik maakte, al kan vooral de afwerking beter. Mocht ik de machines gemakkelijk tot mijn beschikking hebben of meer tijd hebben gehad, dan zou ik ze alle drie beter hebben afgewerkt.

DANKWOORD

Eerst en vooral wil ik de docenten bedanken. Annelies, om mij door het eerste jaar te loodsen, maar vooral Lennart voor de andere drie jaren. Dank voor het eindeloze geduld, het meedenken en uitproberen en de gesprekken over ondernemen. Merci ook om kritisch te kijken naar de prijs van de fantasiejuwelen die ik al verkoop. Het doet deugd om het vak te leren van iemand met zoveel ervaring en om zo veel tips en tricks mee te krijgen.

Dank aan Sofie Arnouts, om mee te brainstormen over de stukken, ik wist dat jij daar de geknipte persoon voor zou zijn. Dank aan Stijn Willeme, om mijn atelier te bouwen en de wereldbollen uit te lenen. Merci ook Yves Recour (www.thephotographer.be) voor de prachtige foto’s. Mijn juwelen komen heel goed tot hun recht zo.

Verder wil ik graag mijn volgers/fans bedanken. Ik vond het fijn om het maakproces te documenteren en feedback te kunnen vragen. Dank voor de aanmoedigingen, ook van familie en vriend(inn)en. Het doet echt deugd om te weten dat je goed omringd bent.

Ten slotte wil ik ook mijn medestudenten bedanken. Het waren fijne jaren en het was leuk om ze met hen mee te mogen maken. Ik ben heel blij dat ik er nog een extra jaar aan kan plakken om te blijven groeien en bijleren.

Registreer hier voor de nieuwsbrief. Zo blijf je op de hoogte van de webshop en krijg je een cadeautje bij je eerste bestelling!

Dank je!